Punca Ketidaksesuaian Rhesus Boleh Berlaku pada Janin
Jakarta - Sebilangan besar orang Indonesia mempunyai darah positif Rh, yang bermaksud mereka menghasilkan faktor Rh, protein yang terdapat di permukaan sel darah merah. Walau bagaimanapun, ada kemungkinan seseorang dilahirkan membawa Rh negatif dalam darah mereka. Sesungguhnya, kesihatan orang negatif Rh sama sekali tidak memberi kesan.
Malangnya, seorang ibu yang Rh negatif mempunyai risiko yang tinggi untuk mempunyai anak dengan penyakit Rh sekiranya bayi mewarisi golongan darah positif Rh dari bapa. Ringkasnya, penyakit Rh berlaku apabila darah ibu dan janin tidak sepadan. Sekiranya ibu Rh negatif dan bayi dalam kandungan positif Rh, sel darah merah janin boleh memasuki aliran darah ibu. Oleh sistem imun ibu, sel darah ini dianggap sebagai benda asing.
Apa yang Menyebabkan Gangguan Darah Janin?
Penyakit Rh hanya berlaku apabila ibu mempunyai Rh yang berbeza dengan janin dan ibu mengalami proses pemekaan (tindak balas imun ibu terhadap kemasukan aliran darah janin rhesus yang berbeza) setelah terdedah kepada darah positif Rh. Sama ada seseorang itu positif atau negatif Rh ditentukan oleh kehadiran antigen rhesus D yang terdapat di permukaan sel darah merah.
Baca juga: Waspadalah terhadap Darah Rhesus Kehamilan yang Berbeza
Jenis darah seseorang bergantung kepada gen yang diwarisi dari kedua ibu bapa. Sama ada darah Rh positif atau negatif bergantung pada berapa banyak salinan antigen RhD yang diwarisi, ia boleh menjadi satu gen, keduanya, atau tidak sama sekali. Sekiranya tidak ada pewarisan antigen RhD dari kedua ibu bapa, Rh negatif.
Seorang ibu dengan darah negatif Rh boleh mempunyai bayi positif Rh jika golongan darah ayahnya positif Rh. Sekiranya bapa mempunyai dua salinan antigen RhD, setiap bayi akan mempunyai darah positif RhD. Walau bagaimanapun, jika ayah hanya mempunyai satu salinan antigen RhD, ada kemungkinan 50 peratus bayi tersebut akan mendapat darah positif Rh.
Baca juga: Bukan Hanya Jenis Darah, Rhesus Juga Perlu Diketahui
Bayi positif Rh akan menghidap penyakit Rh sekiranya imuniti ibu negatif Rh sensitif terhadap kehadiran darah positif Rh. Proses pemekaan berlaku apabila ibu terdedah kepada darah positif Rh untuk pertama kalinya dan mengembangkan tindak balas imun terhadapnya. Semasa tindak balas ini, tubuh ibu menganggap sel darah positif Rh sebagai ancaman dan akhirnya membentuk antibodi untuk memusnahkannya.
Inilah sebabnya mengapa ibu perlu kerap memeriksa keadaan kehamilan, untuk mengetahui sama ada terdapat kelainan atau komplikasi semasa kehamilan. Wanita hamil juga perlu melakukan ujian darah untuk menentukan jenis darah ibu dan Rh, sama ada berbeza dengan bayi atau tidak. Untuk memudahkan pemeriksaan rutin, ibu dapat segera membuat temu janji dengan pakar obstetrik di hospital yang paling dekat dengan tempat tinggal ibu.
Sebabnya, jika pemekaan berlaku, ketika tubuh ibu terdedah kepada darah positif Rh, tubuh akan segera menghasilkan antibodi. Sekiranya ibu mengandung bayi positif Rh, antibodi ibu boleh menyebabkan penyakit Rh ketika menyeberang plasenta, dan menyerang sel darah merah janin.
Baca juga: Harus Tahu, Inilah Perbezaan antara Jenis Darah dan Darah Rhesus
Semasa kehamilan, pemekaan dapat terjadi jika sejumlah kecil sel darah janin memasuki darah ibu, ibu terdedah kepada darah bayinya semasa melahirkan, atau pendarahan berlaku semasa kehamilan. Selain itu, pemekaan juga dapat terjadi jika ibu mengalami keguguran sebelumnya atau pernah mengalami kehamilan ektopik, atau ketika ibu dengan darah negatif Rh telah menerima transfusi darah.
